اشاره:
پس از تعریف مولفههای مختلفی که روی یک مادربرد تعبیه میشوند، میتوانیم به بررسی تاثیر آنها بر چیدمان مادربرد (و برعکس) بپردازیم. مادربردی که در اینجا مشاهده میکنید دارای ویژگیهای قوی و معایب اندکی است که باعث میشود برای استفاده بهعنوان یک مثال، مناسب باشد. (شکل 2)
یکی از ملاحظات اصلی در چیدمان مادربرد، مقدار فضای آزادی است که کارتهای گرافیکی نسبت به سایر ابزارها در اختیار دارند. در مادربرد مثال ما، بالاترین اسلات PCIe x16 در دومین موقعیت اسلات قرار گفته است (اسلات آبیرنگ) و فضای کمی را مابین قسمت پشتی یک کارت گرافیکی بلند و گیرههای DIMM ایجاد میکند که باعث میشود تعویض ماژولهای حافظه پس از نصب کردن کارت گرافیکی تا حدودی دشوار باشد. با جابهجایی اسلاتهای حافظه به سمت لبه بالایی مادربرد (در اینجا لبه سمت راست)، تولیدکننده میتوانست این فضا را افزایش دهد. بهعنوان یک راهحل جایگزین، بعضی از تولیدکنندگان مادربردها به تازگی محصولاتی را ارایه کردهاند که اسلاتهای حافظه آنها فاقد گیرههای پایینی هستند (گیرههای سفید رنگی که در این عکس در سمت چپ اسلاتهای حافظه قرار گرفتهاند).
اسلات PCIe پایینی، وضعیت متفاوتی دارد. چهار کانکتور SATA در پشت این اسلات قرار گرفتهاند که دو عدد از آنها (کانکتورهای قرمز) میتوانند در پشت خنککننده کارتهای گرافیکی بلند مانند Radeon HD 5850 یا GeForce GTX 260 محبوس شوند. کارتهای بلند حتی میتوانند دسترسی به کانکتور ATA/100 آبی رنگ را نیز مسدود کند، اما این کانکتور بهطور هوشمندانهای با یک زاویه نود درجه به سمت لبه جلویی مادربرد خم شده است.
امروزه کانکتورهای SATA در مادربردهای مدرن با همین زاویه خم شدهاند و به همین دلیل باید کابلها را از قسمت جلویی مادربرد به آنها متصل کنید. در حالیکه این وضعیت به کارتهای توسعه بسیار بلند امکان میدهد تقریبا در هر اسلاتی نصب شوند، بعضی از کیسها با طراحی سنتی دارای یک محفظه هارد دیسک هستند که دسترسی به این کانکتورهای خمیده به سمت جلو را مسدود میکند. گرچه اکثر کیسهای جدید از یک طراحی تازه استفاده میکنند که مشکل مذکور را برطرف میسازد، اما مطالعه مقالات بررسی کیس مورد نظر شما میتوانند هر گونه تردیدی را برطرف کند.
مادربرد مثالی ما در تمام هفت موقعیت اسلات خود دارای اسلاتهای توسعه است، در حالیکه بسیاری از مدلها تنها از پنج یا شش کارت پشتیبانی میکنند. در این مادربرد، تعبیه هفت اسلات توسعه بدون شلوغ کردن اطراف اسلاتهای حافظه و با قرار دادن یک اسلات PCIe x1 در بالای اولین اسلات PCIe x16 انجام شده است (کانکتور سفید رنگ در سمت راست اسلات PCIe x16 آبی). کارتهای PCIe x1 عادی معمولا به اندازه کافی کوتاه هستند تا از شلوغ شدن اطراف گیرههای اسلاتهای DIMM جلوگیری کنند. با اینحال، خنککنندههای بزرگ چیپست بسیاری از مادربردها طول این کارتها را بیش از پیش محدود میکنند.
لبه بالایی مادربرد، یک مکان ترجیحی برای کانکتور ATX12V به شمار میآید، زیرا به کابل مربوطه امکان میدهد که در پشت خنککننده پردازنده قرار گیرد، بدون آنکه فن آن را مسدود یا لمس کند. از سوی دیگر، این طراحی همچنین در کیسهایی که منبع تغذیه آنها در قسمت پایین نصب میشود، به کابل امکان میدهد که از پشت سینی مادربرد کیس عبور کرده و به کانکتور مربوطه متصل شود. بسیاری از تولیدکنندگان، منابع تغذیه مدرن خود با آمپراژ بالا و کابلهای طولانیتر را برای استقرار در این پیکربندی طراحی میکنند.
کانکتور بزرگتر ATX 20 یا 24 پایهای همیشه باید در لبه جلویی مادربردها قرار گیرد تا امکان دسترسی آسان در کیسهایی که منبع تغذیه آنها در قسمت پایین نصب میشود را فراهم کند، بدون آنکه خنککننده پردازنده یا هر یک از اسلاتهای توسعه را مسدود کند. بعضی از مادربردهای ارزانقیمت، این کانکتور خود را مابین سوکت پردازنده و درگاههای پانل پشتی مادربرد تعبیه کردهاند، یک طراحی که هرگز مورد تایید متخصصین قرار نخواهد گرفت.
از آنجایی که کابلهای SATA)Serial ATA) در حال حاضر به هر دو گروه درایوهای اپتیکال و هارد دیسک یا SSDها متصل میشوند، این کانکتورها باید نزدیک به قسمت میانی حاشیه جلویی مادربرد قرار گرفته باشند. مادربردی که در اینجا مشاهده میکنید، زمانی طراحی شده که SATA فقط برای درایوهای هارد دیسک مورد استفاده قرار میگرفت و در مقابل کانکتور قدیمی Ultra ATA خود را در موقعیت مناسبی نسبت به محفظههای بالایی کیس برای درایوهای اپتیکال قرار داده است.
مکان ایدهآل اتصالات صوتی پانل جلویی کیس، پشت فیشهای صوتی پانل پشتی مادربرد است که امکان هدایت آسان کابلها برای پانلهایی که در بخش بالایی یا میانی جلوی کیس تعبیه شدهاند را فراهم میکند. از آنجایی که این قسمت از مادربرد معمولا با ازدحام بالای قطعات مختلف مواجه است، ناحیهای که در قسمت جلوی اسلاتهای توسعه قرار گرفته است میتواند یک مکان قابل قبول برای کانکتورهای USB و IEEE 1394/FireWire در نظر گرفته شود. اتصالات پانل جلویی هرگز نباید در گوشه پایین و سمت چپ مادربرد قرار داشته باشند، زیرا بسیاری از کیسها از کابلهایی برای پانلهای جلویی خود استفاده میکنند که اساسا به این بخش از مادربرد نخواهند رسید. با اینحال از آنجایی که بعضی از مادربردهای بسیار خوب از مشکل استقرار نامناسب کانکتورهای پانل جلویی رنج میبرند، تصمیمگیری نهایی درباره استفاده یا عدم استفاده از یک مادربرد بهخصوص، میتواند با بررسی دقیق کیس مورد نظرتان انجام شود.
یکی از ملاحظات نهایی در چیدمان مادربرد، تعداد کانکتورهای فن خنککننده و محل استقرار آنها است. مادربردی که در اینجا مشاهده میکنید یک پیکربندی حداقل بینقص را فراهم میکند. اینجا شما یک کانکتور فن CPU در نزدیکی اسلاتهای DIMM، یک کانکتور فن خروجی در نزدیکی درگاههای صوتی، یک کانکتور فن ورودی در گوشه پایین و جلویی مادربرد و یک کانکتور فن دیگر در نزدیکی پل شمالی مادربرد را مشاهده میکنید. دو کانکتور فن ورودی و خروجی دارای ارجحیت هستند، اما باید اتصالاتی نیز برای فنهای جانبی یا بالایی در نظر گرفته شوند. برای اتصال مستقیم فنهای اضافی به منبع تغذیه میتوانید از آداپتورهای مخصوص استفاده کنید، هر چند که این روش باعث میشود مادربرد قادر به کنترل سرعت فنها نباشد.شاید این جزییات تا حدودی برای شما بهانهگیرانه به نظر برسند، اما واقعیت این است که در دنیای واقعی همین جزییات میتوانند زندگی را برای شما بسیار آسانتر یا دشوارتر کنند.